آداب ولادت، نام گذاری،شیر دهی،تربیت فرزند و دوران بارداری

آداب و سنن ولادت

۱ - از سنتها و آداب اسلام پیرامون نوزاد، گفتن اذان و اقامه در دو گوش ‍ اوست . پیامبر (ص ) مى فرمایند: کسى که خداوند به او فرزندى داد، باید در گوش راستش اذان و در گوش چپ او اقامه گوید که این کار او را از شیطان رجیم محفوظ مى دارد.
۲ - مستحب است که پیش از اذان و اقامه کام کودک را با خرما بگیرند؛ چنان که پیامبر (ص ) با حسن و حسین (ع) چنین کرد.
۳ - عقیقه کردن نوزاد بعد از تولد مستحب است ؛ یعنى این که گوسفند، گاو یا شترى را قربانى نمایند و پس از ذبح، آنچه خواستند با آن انجام دهند.
۴ - از امام صادق (ع ) نقل است که مکروه است پدر و مادر نوزاد از گوشت عقیقه بخورند.
۵ - اسلام دستور مى دهد که پسر را در روز هفتم ولادت ختنه کنند و فرزندى هم که ختنه شده به دنیا آمده باشد را مستحب است که تیغ از موضع ختنه بگذرانند.
۶ - مستحب است هنگام ختنه و عقیقه دعاى وارده خوانده شود.
۷ - رسول خدا (ص ) فرمودند: اول چیزى که زن زائیده باید بخورد رطب است ؛ چنان که حق تعالى به حضرت مریم بعد از زائیدن حضرت عیسى (ع ) فرمود که رطب بخورد. این کار باعث مى شود فرزند او بردبار شود.
۸ - مکروه است که نوزاد را در ابتداى ولادت در جامه زرد بپیچند و سنت آن است که او را در جامه سفید بپیچند.
۹ - مستحب است که در روز هفتم ، سر نوزاد را بتراشند و موى سرش را با نقره یا طلا بکشند و آن نقره و طلا را صدقه بدهند.
۱۰ - مستحب است عقیقه پسر، نر و عقیقه دختر، ماده باشد.
۱۱ - مستحب است که اگر نوزاد دختر است ، در روز هفتم گوش (نرمه گوش ) او را سوراخ نمایند.
۱۲ - مستحب است که بعد از ولادت به شرط ایمنى از ضرر، نوزاد را بشویند.

آداب نام گذارى فرزند

۱ - دین اسلام مى گوید که کودک را پیش از تولد - حتى اگر سقط شود - نامگذارى کنند. امیرالمؤ منین (ع ) مى فرمایند: پیش از آنکه فرزندتان به دنیا آید او را نام گذارى کنید. اگر نمى دانید که دختر است یا پسر، او را به نام هایى بنامید که هم براى پسر است و هم براى دختر. فرزند سقط شده وقتى در روز قیامت پدرش را دیدار کند به او مى گوید: تو بر من نامى ننهادى ، در حالى که پیامبر (ص ) محسن را پیش از تولد نام نهاد.
۲ - مستحب است که نام ، نیکو باشد و این نخستین احسان از سوى پدر بر فرزند است . امام باقر (ع ) مى فرمایند: راست ترین اسم ها آن است که با عبودیت همراه باشد و بهترین اسامى از آن پیامبران است ؛ پس ‍ اسم هایى مثل عبدالرحمن ، عبدالکریم ، عبداللّه و... راست ترین اسامى و محمد، ابراهیم ، نوح ، عیسى و موسى بهترین نام ها هستند. پیامبر (ص ) مى فرمایند: خاندانى نیست که در میان آنها نام پیامبرى باشد، مگر آنکه خداوند عزوجل فرشته اى را براى آنها گماشته که بام و شام ، آنها را تقدیس مى کند.
۳ - مستحب است فرزند پسر - بر پایه سنت امامان - تا هفت روز (محمد) نامیده شود و سپس اگر خواستند، مى توانند هر نامى را که دوست دارند بر او بگذارند. پیامبر (ص ) در حدیث شریفى مى فرمایند: خداوند به هر کس سه پسر بدهد و نام یکى از آن سه را محمد نگذارد با من بى مهرى کرده است . در حدیثى از ابوالحسن (ع ) رسیده است : فقر به خانه اى وارد نمى شود که در آن نام محمد، على ، حسن ، حسین ، جعفر، طالب و یا عبداللّه باشد و این چنین است که اگر در میان زنان نام فاطمه یافت شود.
۴ - بر پایه روایت منقول از امام صادق (ع )، اسلام خوش ‍ نمى دارد کسى با نام غیر حقیقى همچون حکم ، حکیم ، خالد و مالک نامیده شود.

آداب شیردهى و تربیت فرزند

۱ - از امام صادق (ع ) نقل است که فرمودند: مدت شیرخوارگى بیست و یک ماه است و کمتر از آن ستم بر کودک است .
۲ - امیرالمومنین (ع ) مى فرمایند: بنگرید چه کسى به کودکانتان شیر مى دهد که کودک با آثار روانى همان شیر به جوانى مى رسد.
۳ - پیامبر اکرم (ص ) مى فرمایند: نگذارید زن احمق یا زنى که چشم او ضعیف است به فرزندانتان شیر دهد که شیر اثر وضعى دارد.
۴ - امام باقر (ع ) مى فرمایند: به کودکانتان از شیر زن زیبا و خوشرو بخورانید، نه شیر زن زشت رو را که شیر، اثر وضعى دارد.
۵ - براى شیر دادن بچه بهتر از هر کس مادر اوست و سزاوار است که مادر براى شیر دادن از شوهر خود مزد نگیرد؛ خوب است که شوهر مزد بدهد.
۶ - مستحب است دایه اى که براى طفل مى گیرند، دوازده امامى ، داراى عقل و عفت و صورت نیکو باشد.
۷ - مکروه است دایه اى بگیرند که بچه اى که دارد از زنا به دنیا آمده باشد.
۸ - مستحب است از زن ها جلوگیرى کنند تا هر بچه اى را شیر ندهند. زیرا ممکن است فراموش شود که به چه کسانى شیر داده اند و بعدا دو نفر محرم با یکدیگر ازدواج نمایند.
۹ - مستحب است پدر و مادر درباره از شیر گرفتن فرزند با یکدیگر مشورت و رایزنى کنند.
۱۰ - اسلام به والدین توصیه مى کند که گریه کودکانشان را تحمل کنند و آنها را از آن که به خاطر گریه ، کودکان خود را بزنند، منع مى کند. پیامبر اسلام (ص ) در روایتى فرمودند: به خاطر گریه ، کودکان خود را نزنید. گریه آنها در طول چهار ماه ، شهادت به یگانگى اللّه است و در چهار ماه دیگر درود بر پیامبر (ص ) و خاندان او و در چهار ماه بعد دعا براى پدر و مادرشان مى باشد.
۱۱ - سنت پیامبر (ص ) شیر دادن به کودک را تشویق مى کند. پیامبر (ص ) در حدیث شریفى پیرامون اجر زن شیرده فرمودند: هر گاه زنى کودکى را شیر دهد، هر مکیدن کودک برابر است با آزاد کردن فرزندى از فرزندان اسماعیل و هر گاه از شیر دادن او فارغ شد، فرشته اى بزرگوار به پهلوى او مى زند و مى گوید: کار را از سر گیر که خداوند تو را بخشیده است.
۱۲ - امام صادق (ع ) به زن شیرده توصیه مى کنند که از دو پستان به نوزاد شیر دهد. چرا که شیر یکى از پستان ها به منزله خوراک (طعام ) و دیگرى به منزله آب براى کودک است .

اسلام در مورد تربیت کودکان سفارشاتى دارد که عبارتند از:

۱ - اسلام ، خیر خوبى را براى فرزندان توصیه مى کند و دستور مى دهد که آنها را دوست بدارند و به وعده هایى که به آنها مى دهند، وفا کنند. چرا که در حدیثى از پیامبر (ص ) آمده است که کودکان گمان مى کنند که شما روزى آنها را مى دهید.
۲ - اسلام توصیه مى کند که فرزندان خود را ببوسید. مردى نزد پیامبر (ص ) آمد و عرض کرد: من هرگز فرزندم را نبوسیده ام . وقتى رفت پیامبر (ص ) فرمودند: این مرد نزد من از اهالى دوزخ است . در حدیثى دیگر از پیامبر (ص ) نقل شده است : هر کس فرزند خود را ببوسد، خداوند حسنه اى براى او مى نویسد.
۳ - اسلام توصیه کرده است که میان کودکان برابرى و عدم تمایز برقرار کنید. پیامبر (ص ) مردى را دید که یکى از دو پسرش ‍ را مى بوسد و دیگرى را رها مى کند. پس به فرمودند: آیا میان آن دو برابرى برقرار نمى کنى؟
۴ - پیامبر (ص ) درباره اداى حقوق کودکان الگوى جهانیان است . در روایتى آمده است که رسول خدا (ص ) نماز ظهر را با مردم گذارد و دو رکعت پایانى را سبک برگزار کرد. وقتى پیامبر از نماز فارغ شد، مردم گفتند: آیا در نماز چیزى پیش آمد؟ فرمودند: چه چیزى ؟ گفتند: دو رکعت پایانى نماز را سبک برگزار کردید! پیامبر (ص ) فرمود: آیا گریه کودک را نشنیدید؟
۵ - اسلام براى تربیت ، سه مرحله مقرر کرده است و هر مرحله هفت سال است . امام صادق (ع ) مى فرمایند: بچه هفت سال بازى مى کند، هفت سال علم و قرآن مى آموزد و هفت سال حلال و حرام را مى آموزد. همچنین مى فرمایند: بگذار فرزندت به شش سالگى برسد و سپس هفت سال او را نزد خود نگهدار و چنان که مى خواهى او را ادب کن . پس اگر پذیرفت و شایستگى یافت ، چه بهتر، وگرنه او را رها کن .
۶ - در روایتى آمده است که اگر پسران شش ساله شدند، مى باید با یکدیگر در یک لحاف نخوابند. همچنین در روایت دیگر وارد شده است که پسران و دختران که ده ساله شوند، رختخواب ایشان را باید جدا کنند.
۷ - حضرت صادق (ع ) فرمودند: به فرزندان خود به زودى احادیث را یاد بدهید که مخالفان ایشان را گمراه نکنند.
۸ - رسول خدا (ص ) فرمودند: حق فرزند پسر بر پدر آن است که نام نیک برایش تعیین کند و به او قرآن بیاموزد؛ او را ختنه کند و به شنا یاد دهد و اگر فرزندش دختر است ، نام نیک برایش تعیین کند و به او سوره نور را یاد دهد؛ سوره یوسف  نیاموزد و او را در بالاخانه ها جا ندهد و او را زود به خانه شوهر فرستد. پس حضرت فرمودند: هر که فرزند خود را فاطمه نامید، او را دشنام ندهد، نفرین نکند و کتک نزند.
۹ - در حدیثى از حضرت امیرالمومنین (ع ) آمده است : چربى و کثافت دست و صورت اطفال را در هر شب ، پیش از خواب بشویید که شیطان مى آید و ایشان را بو مى کند و آنها در خواب مى ترسند و ملائکه نویسندگان اعمال ، متاءذى (اذیت ) مى شوند.
۱۰ - از مسائلى که پدر و مادر باید در تربیت فرزندان دقت و رعایت کنند، یاد دادن ادب ، نظافت و بهداشت است و باید فرزندان را با این مسائل اسلامى بار آورند.