قرصهای پیشگیریازبارداری بسته به ترکیبات و روش مصرف به انواع مختلف تقسیم میشود. میشود گفت 5 روش از روشهای پیشگیریازبارداری یادشده، انواع همین قرصها هستند. اکثر قرصهای پیشگیریازبارداری «قرصهای ترکیبی» هستند که از ترکیب هر دو هورمون استروژن و پروژسترون ساخته شدهاند. این قرصها بسته به میزان هورمون موجود، به انواع کم هورمون (LD)، نوع با هورمون زیاد (HD) و نوع چند مرحلهای(تری فازیک) با میزان هورمون متغیر تقسیمبندی میشوند. امروزه مصرف نوع LD که بهدلیل میزان هورمون کم دارای عوارض کمی است، متداولتر است.
قرص HD بهدلیل میزان هورمون زیاد عوارضی را برای بیمار بهوجود میآورد و غیراز موارد خاص، که توسط پزشک تجویز میشود، توصیه نمیشود.
در نوع چند مرحلهای، میزان هورمون موجود در هر قرص با قرص روز بعد متفاوت است و میزان هورمون استروژن و پروژسترون شبیه به یک دوره قاعدگی یک ماهه طبیعی تعیین شده است. مصرف این قرصها بهدلیل عوارض کم بهویژه در کشورهای پیشرفته رو به افزایش است. نوع دیگر قرص که به مینی پیل یا قرص پروژسترونی شهرت دارد با قرصهای ترکیبی این فرق را دارد که فقط حاوی هورمون پروژسترون است.
براساس تحقیقات مشکلاتی مانند بروز ملاسما و آکنه، افزایش وزن و مشکلات عصبی و خلقی در مصرف کنندگان قرص ال.دی بیشتر از قرص تری فازیک می باشد. بررسی نتایج نشان داد میزان رضایت مندی مصرف کنندگان قرص تری فازیک بیش از قرص ال دی بوده و عوارض قرص های تری فازیک کمتر است. و از آنجائی که قرص تری فازیک از سیکل قاعدگی فیزیولوژیک بدن تبعیت می کند. در وهله اول استفاده از آن توصیه می شود . نکته دیگر اینکه مصرف این دارو برای عقب انداختن قاعدگی برای حج توصیه نمیشود مگر با تجویز پزشک شما!
یکی از روشهای موثر و قابل برگشت پیشگیری از بارداری ، مصرف قرص های خوراکی تری فازیک می باشد . این قرص ها به دلیل داشتن مقادیر متفاوتی هورمون دارای سه رنگ متفاوت می باشند و بایستی از نقطه شروع به طور مرتب مصرف گردند .
مزایا :
جلوگیری از حاملگی خارج از رحم
کاهش کیست خوش خیم تخمدان
کاهش میزان سرطان تخمدان
کاهش میزان غدد خوش خیم پستان
کاهش خونریزی قاعدگی
جلوگیری از کم خونی
رفع قاعدگی درد ناک
کاهش میزان بیماریهای التهابی لگن
طریقه مصرف
بسته های قرص تری فازیک دارای 21 عدد قرص می باشد. اولین قرص را از اولین روز قاعدگی آغاز کنید و روزانه یک قرص تا 21 روز میل نمایید . پس از پایان بسته قرص ، هفت روز کامل قرص نخورید . در روز هشتم ، بسته بعدی قرص را بدون توجه به روز شروع قاعدگی آغاز نمایید و چنانچه تا هفت روز خونریزی قاعدگی رخ نداد ، به مرکز بهداشتی یا پزشک مراجعه نمایید .
در صورت فراموش کردن مصرف قرص
چنانچه پیش از 12 ساعت از زمان همیشگی ، خوردن قرص را به یاد آورید ، بلافاصله یک قرص مصرف کنید .
چنانچه بعد از 12 ساعت به یاد آوردید که یک قرص یا بیشتر را فراموش کرده اید ، مصرف بقیه قرص ها را ادامه داده و قرص های فراموش شده رامصرف نکنید . در عوض به منظور پیشگری از بارداری نا خواسته حتماً به طور همزمان با مصرف بقیه قرص ها از روش دیگری ، مثل کاندوم ، استفاده کنید .
نکات مهم :
اثر این قرص ها در پیشگیری از حاملگی یک هفته پس از شروع اولین بسته قرص ظاهر می شود و چنانچه در این فاصله نزدیکی صورت گیرد ، علاوه بر مصرف قرص از یک روش پیش گیری دیگر ، مثل کاندوم ، استفاده کنید
قرص ها را به صورت نا پیوسته – مثلاً ، یک ماه در میان یا دو ماه در میان مصرف نکنید .
توجه کنید که در موارد زیر احتمال حاملگی همزمان با مصرف قرص ها افزایش می یابد و بایستی از روش دیگری همزمان با مصرف قرص ها استفاده کرد :
مصرف نا مرتب قرص ها
ابتلا به اسهال و استفراغ شدید
مصرف آنتی بیو تیک ها – مثل آمپی سلین ، تتراسایکلین
مصرف داروهای ضد سل و ضد تشنج
قرص هایی مولتی فازیک:
میزان هورمون در این ترکیب در طول دوره متغیر است و به نام های بی فازیک و تری فازیک (قرص های سه مرحله ای ) شناخته می شوند. هدف از تولید این ترکیبات، کاهش مقدار پروژستین کل مصرفی در هر سیکل، بدون از بین رفتن اثر قرص های ضد بارداری است. کاهش دوز پروژستین با شروع یک دوز پایین پروژستین و سپس افزایش آن در بقیه ی سیکل ادامه می یابد.
این قرص ها در جلوگیری از حاملگی بسیار کارآمد هستند و به دلیل کاهش تغییرات متابولیک مربوط به پروژستین، عوارض جانبی آن کاهش می یابد.
در قرص های بی فازیک، میزان استروژن ثابت است و مقدار پروژستین در 10 روز اول کم است و در 11 روز دوم افزایش می یابد. اما در قرص های تری فازیک دوز استروژن ممکن است ثابت نگه داشته شود یا به طور موقت در بقیه دوره افزایش یابد.
با وجود این مزایا، فرآورده های تری فازیک معایب مشخصی نیز دارند. این معایب عبارتند از:
* سردرگمی به علت چند رنگ بودن (این قرص ها به رنگ های نارنجی، زرد و سفید هستند.)
* خونریزی یا لکه بینی در حین مصرف که لکه بینی بین قاعدگی بیشتر میشود
* عدم انعطاف پذیری به علت مشکل بودن مصرف دوز دو برابر، در صورت فراموش کردن مصرف قرص.
با وجود این، حتی زنان نوجوان هم به خوبی این قرص ها را می پذیرند.
منبع: تبیان