جلوگیری از بارداری در دوران شیردهی

اعتقاد بسیاری از زنان جامعه برآن است که چون قاعدگی آنهاپس از زایمان قطع شده است یا اینکه چون دردوران شیردهی هستند، فعلاامکان باردارشدن آنها وجود ندارد ودرمقاربتهای خود نیازی به استفاده از روشهای جلوگیری از بارداری ندارند. اگر چه این دیدگاه به طور کلی اشتباه نیست و پایه علمی نیز دارد اما موارد زیادی از خانمها به این دلیل که از جزئیات و شرایط کاربرد این روش اطلاع کافی نداشته اند متاسفانه دچار بارداری ناخواسته شده و مشکلات جدی برای آنها و کودکان آنها ایجاد شده است . لذا برای استفاده صحیح از این روش رعایت نکات زیر لازم و ضروری می باشد :

این روش که به نام قطع قاعدگی در دوران شیر دهی یاLAM شناخته می شود جزو روشهای طبیعی جلوگیری از بارداری می باشد که درآن از وقفه ای که بعد از زایمان در تخمک گذاری ایجاد می شود استفاده شده و به عنوان یک روش جلوگیری از بارداری بکار برده می شود.اما باید دقت نمود که همیشه و همه زنانی که زایمان کرده اند قادر به استفاده از این روش نمی باشند و فقط در موارد زیراستفاده ازاین روش جهت جلوگیری از بارداری توصیه می گردد:

1- زنانی می توانند ازاین روش استفاده کنند که به نوزاد خود شیردهی از پستان داشته باشند و اگر نوزاد با شیر خشک تغذیه شود و مادر شیر دهی نداشته باشد این روش موثر نخواهد بود . زیرا زنان غیر شیر ده ممکن است چندهفته پس از زایمان تخمک گذاری آنها مجددا شروع شده باشد اما قاعدگی مادر مانند همیشه وآنطوری انتظار داشته است اتفاق نیافتد لذا اگر زوجین در چنین شرایطی نزدیکی داشته باشند امکان بارداری مجدد خانم وجود دارد.

2- مادر باید حداقل 10-8 بار در یک شبانه روز کودک خود رابه طور موثر وکامل شیر بدهد به طوریکه هر نوبت شیر دهی 15-20 دقیقه به طول بینجامد. و اگر مادر کمتر از این میزان شیردهی داشته باشد یا مدت زمان شیر دهی کوتاه باشد وشیر خوارنتواند مکیدن های عمقی وکامل داشته باشد امکان کم شدن تاثیر روش وجود دارد.

3- مادر حتما در طول شب نیز به کودک خود شیر بدهد.

4- فاصله بین دو نوبت شیر دهی در طی روز نباید بیش از چهارساعت و در طول شب نباید بیش ازشش ساعت باشد . بنابراین مادرانیکه شاغل هستند و در طی ساعات کاری شیر دهی ندارند باید شیر خود را درمحل کاربدوشند به صورتی که سینه ها به خوبی تخلیه شوند تا ازتاثیرروش کاسته نشود .

5- نوزاد حداقل 85 درصد از نیاز تغذیه ای خود را از شیر مادر بدست بیاورد و اگر غذای کمکی برای کودک آغاز گردد یا ازشیر خشک در کنارشیر مادراستفاده شود چون نوزاد کمتر شیرمادر را مصرف می کند از موفقیت روش کاسته می شود .

6- قاعدگی مادر پس از زایمان باز نگشته باشد .در صورتیکه مادر پس از زایمان دچار قاعدگی گردد به احتمال زیاد تخمک گذاری نیز شروع شده و این روش به هیچ عنوان قابل اطمینان نیست. ( برای اینکه مادر در تشخیص اینکه آیا قاعدگی وی شروع شده یا نه دچار اشتباه نشود بهتر است به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کند تابا گرفتن شرح حال دقیق اطمینان لازم حاصل گردد)


7- هر زمانیکه کودک به سن شش ماهگی تمام برسد باید مادر این روش را ترک کند و سراغ روشهای مطمئن تری برود چون بعد از شش ماه خود به خودمیزان تاثیر این روش در حد زیادی کاهش می یابد. بنابراین حتی اگر مادر بعد از شش ماهگی کودکش همچنان شیر دهی کامل رانیز داشته باشد امکان موفقیت این روش به اندازه ماههای اول نیست.

در صورتیکه این روش با در نظر گرفتن شرایطی که در بالا ذکر گردید به طور مستمر مورد استفاده قرار گیرد می تواند تا حد زیادی از بارداری خانم جلوگیری کندو فقط به احتمال 2 درصد ممکن است طی شش ماه اول تولدعلیرغم به کارگیری این روش دچار بارداری ناخواسته شود .
مادرانیکه در دوران پس از زایمان به سرمی برند علاوه بر روش قطع قاعدگی در شیر دهی (LAM)انتخاب های دیگری نیز دارند که این روشها عبارتند از :

1- کاندوم ( موفقیت 97درصدی )
2- قرص لاینسترونول یا قرص دوران شیر دهی( موفقیت99 درصدی)
3- آمپول DMPA یا سه ماهه( موفقیت 7/99درصدی)
4- ای یو دی( موفقیت2/99درصدی)

لذا توصیه میشود کلیه مادران تازه زایمان کرده به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه نمایند و با انجام یک مشاوره کامل و دقیق یک روش مطمئن جلوگیری از بارداری را برای خود انتخاب نمایندتا ازبارداری نا خواسته در این دوران حساس ومهم جلوگیری کرده وبه حفظ سلامت خود و جامعه کمک نمایند.


قرصهای پروژسترونی ( لایسترنول )

لایسترونول ، قرص پیشگیری از بارداری بوده که مادران شیرده تا ۶ ماه پس از زایمان می توانند از آ ن به منظور فوق استفاده نمایند . این قرص باید هر روز  راّ س ساعت معینی خورده شود . در صورت مصرف صحیح این قرص همزمان با شیر دهی ۹۹% از حاملگی جلوگیری می کند .

 *مزایای قرص لایسترنول :
بر مقدار و کیفیت شیر مادر تاّ‌ثیر منفی ندارد .
مدت زمان شیر دهی را افزایش می دهد.

 *نحوه مصرف :
در صورت قاعده نشدن مادر شیرده و تغذیه انحصاری شیر خوار با شیر مادر مصرف قرص ۶ هفته بعد از زایمان آ غاز خواهد شد .
در صورت بازگشت قاعدگی و تغذیه انحصاری با شیر مادر ،‌مصرف قرص باید در ۵ روز اول قاعدگی و ترجیحاّ روز اول شروع شود .
هر بلیستر دارای ۲۸ قرص بوده که باید هر شب یک عدد راّ س ساعت معینی خورده شود . شروع مصرف بسته بعدی قرص ، بلافاصله پس از پایان بسته قبلی است .
دقت شود که : بین دو بسته قرص نباید هیچ فاصله زمانی وجود داشته باشد .

 *فراموشی مصرف قرص شیردهی :
فراموشی مصرف یک قرص تا ۳ ساعت مساّ له ای نبوده و ضمن خوردن قرص فراموش شده (‌تا ۳ ساعت ) برای خوردن قرصهای بعدی در ساعت مقرر تاّ کید می گردد .
در صورتی که مصرف یک قرص بیش از ۳ ساعت به تاّ خیر افتد و یا خوردن یک قرص تا نوبت بعدی فراموش شود ، در هر زمان که به یاد آ‌ید قرص فراموش شده خورده خواهد شد ، ضمناّ تا ۲ روز هم از یک روش دیگر مانند کاندوم استفاده شود .
در صورتی که مصرف ۲ قرص ( ۲ روز) فراموش شود بایدبه محض به یاد آوردن ، قرصهای فراموش شده یکجا خورده شده و مصرف بقیه قرصها ادامه یافته و تا ۷ روز از روش کمکی مثل کاندوم استفاده شود . در صورت داشتن نزدیکی محافظت نشده در این دو روز از روش اورژانسی پیشگیری استفاده شود . در صورت قاعده نشدن در مدت ۶-۴ هفته پس از فراموشی ،‌بررسی بارداری لازم است .